Quê tôi đồng rộng, sông lượn vòng, mang theo nguồn cá tôm, cả những con ốc bươu đen bóng béo ngậy. Cha chỉ cần đi một vòng là bữa cơm nhà thêm đủ đầy. Ngoài những món quen thuộc, mỗi khi bắt được giỏ ốc bươu, mẹ đãi cả nhà món ngon, nhất là món mỳ ốc bươu thần thánh với chị em tôi. Chái bếp của mẹ theo đó mà rộn ràng đứa lặt rau, hái ớt, đứa rang đậu chờ nồi nhưn mỳ thơm nức...
Hấp dẫn tô mỳ ốc bươu.
Theo kinh nghiệm của người làng tôi, ốc bươu nhìn bề ngoài không bắt mắt, vỏ cứng, đen và dày, nhưng lại là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, là vị thuốc quý của người dân quê, có thể chữa các bệnh phong, khớp, nhức xương…
Ốc bươu bắt về đem ngâm nước vo gạo chừng vài tiếng đồng hồ, để nó há miệng, nhả hết cát, bùn. Sau đó, tiếp tục dội sạch bằng nước lã, cứ làm như thế vài lần. Cẩn thận hơn là dùng bàn chải cọ sạch lớp vỏ bên ngoài, rửa lại bằng nước sạch để bớt mùi rêu.
Xưa, má thường đãi chúng tôi nhiều món ngon từ ốc bươu, công phu thì món ốc bươu xào sả, đơn giản thì ốc bươu luộc hay nướng. Ngoài ra, những hôm nhà có khách má biến tấu ốc bươu thành nhiều món lạ miệng như hấp cách thủy với nồi ốc lẫn lộn sả, ớt đỏ tươi cùng hơi nóng bốc lên, như muốn kích thích mọi giác quan. Hoặc ốc bươu nấu canh cùng rau răm thêm ít rau thơm ngon miệng, giúp giải nhiệt trong những ngày nắng nóng.
Thi thoảng má mới đãi món mỳ ốc bươu dù biết cha con tôi thích nhất món này bởi ngày đó, muốn ăn mỳ má phải làm nhiều công đoạn: ngâm gạo, xay bột, tráng mỳ rồi nấu nước nhưn. Cái vị cay nồng, đậm đà của từng con ốc bươu hòa quyện với những cọng mỳ mềm mại gắn liền với tôi từ làng quê nghèo khó, theo tôi trong những năm tháng đại học và cho đến tận bây giờ.
Nguyên liệu chính làm nên món mỳ ốc bươu.
Mỗi lần má nói đãi món mỳ ốc bươu thì nhà tôi lại chộn rộn cả mấy ngày. Từ khi cuộc sống khá hơn, trong xóm xuất hiện nhiều lò mỳ nên việc chế biến món mỳ Quảng ốc bươu trở nên giản đơn hơn nhiều. Làm nên linh hồn mỳ Quảng ốc bươu chính là nồi nước nhưn.
Ốc bươu làm sạch sẽ để ráo, ướp thấm thía với các loại gia vị nước mắm, muối, hạt nêm, đường, sả, gừng, ớt xắt nhỏ, giã nhuyễn. Đun nóng dầu phụng, phi thơm với nén, cho ốc vào đảo nhanh.
Để lửa to, xào ốc gần chín thì cho măng vào, hạ nhỏ lửa đến khi ốc, măng thật khô và thấm đều gia vị. Tiếp tục đổ nước đun sôi phù hợp với lượng nhưn rồi nếm lại cho vừa ăn. Đặc biệt khi thưởng thức, không thể quên các thức đi kèm là rau răm, ít tiêu, đậu phụng rang giã nhỏ và cuối cùng cần thêm cái bánh tráng nữa, thế là bao nhiêu tinh túy của đồng quê đã quyện chặt vào trong món ăn này rồi.
Một chiều mưa, bên chái hiên lồng lộng gió sông quê, thưởng thức tô mỳ ốc bươu quả thật không gì thú vị bằng. Chỉ có người dân quê mới được tận hưởng hết các món quà hào phóng mà sông nước ban tặng. Và khách phương xa, ai đã một lần bén mùi vị mỳ ốc bươu rồi thì sẽ nhớ mãi.
Phan Thị Thanh Ly